Cursus kunstgeschiedenis Amsterdam najaar 2018
Voor het 32e jaar de cursus algemene kunstgeschiedenis in Buitenveldert, voor het 14e jaar in de Rivierenbuurt en sinds negen jaar in Oud-Zuid. Een nieuwe reeks van tien lessen/colleges/lezingen over diverse onderwerpen, geïnspireerd door een jubileum of tentoonstelling.
Cursus najaar 2018
27+28/9
Art Nouveau in Nederland (HGM 21/4 – 28/10)
De Nederlandse Art Nouveau was veelvormig: de commerciële variant, vooral te vinden in winkels en warenhuizen in Den Haag, leunde zwaar op hetzij de weelderige Parijs-Brusselse Style Moderne, hetzij op de modernere en tegelijk klassiekere Duitse Jugendstil. Typisch Nederlands waren zowel de strakke, sobere meubels die Berlage ontwierp als de exotische stijl van Lion Cachet met Indische invloeden. Gebatikt perkament, leer en meubelstoffen waren de forte van de Nederlandse Art Nouveau, evenals tegels en vaatwerk van de ontelbare faïencefabrieken.
4+5/10
Klassieke schoonheden: beelden van het Neoclassicisme (Hermitage 16-/6 – 13/1)
De Verlichting bracht niet alleen burgerlijke waarden als deugdzaamheid en offerbereidheid voort en verschillende politieke revoluties, maar ook een nieuw ideaal in de beeldende kunst en bouwkunst, gestuurd door direct contact met de klassieke oudheid. Sinds de Romeinen werd nooit zo’n massa Carraramarmer omgezet in meer dan levensgrote sculpturen van ideale mensen, wezens en scènes uit politiek, mythologie en literatuur. Antonio Canova was de belangrijkste van een internationaal leger enthousiaste beeldhouwers in dienst van keizers, koningen en kardinalen in een periode die werd beheerst door Napoleon en zijn familie.
11+12/10
Actie <-> Reactie. 100 jaar kinetische kunst (Kunsthal 22/9 – 20/1)
Laaiend enthousiast werd de Amerikaanse metaalbewerker Alexander Calder in Parijs van Mondriaans rood-geel-blauwe schilderijen, waar hij een extra dimensie aan wilde toevoegen, namelijk beweging. Zo ontstonden de mobiles, de eerste bewegende beelden. Pas vanaf 1960 werd het een heuse beweging: de kinetische kunst was het driedimensionale broertje van de Op Art die in de jaren zestig zo populair was. George Rickey, François Morellet en Jean Tinguely wisten hun steeds monumentalere beelden in alle belangrijke collecties, maar ook in de openbare ruimte te krijgen, tot groot genoegen van het publiek.
Het platte broertje van de kinetische kunst was de Op Art, die voornamelijk zwart-wit-schilderijen gebruikte om trillingen op het netvlies te veroorzaken. Na de doordachte schilderijen van Victor Vasarely, Bridget Riley en Josef Albers werd het een populaire stijl in Europa, als filmdecor, in de mode en de popmuziek.
18+19/10
Aleksei von Jawlenskij: mystiek expressionisme (HGM 29/9-27/1)
De Russische edelman Aleksei Jawlenskij emigreerde voor de Eerste Wereldoorlog naar München, waar hij zijn landgenoot Kandinskij tegen het lijf liep en met hem en een paar gelijkgezinden een alternatieve kunstenaarsvereniging oprichtte, die ze na een paar jaar verruilden voor een nog hoger gestemde idealistische groep die bekend staat als Der Blaue Reiter. Vanwege zijn ‘vijandelijke’ nationaliteit moest hij Duitsland in 1914 verlaten en onder de indruk van het zinloze geweld nam hij zijn toevlucht tot traditionele Russische waarden: zijn intieme en steeds abstractere ‘meditaties’ zijn gezichten van heiligen en van Christus, geïnspireerd op iconen maar uiteindelijk bestaande uit enkele horizontale en verticale lijnen.
8+9/11
Gauguin en Laval op Martinique (vGM 5/10-13/1)
Paul Gauguin begon pas laat te schilderen, maar wist meteen wat hij wilde en trok daarmee vele jongere schilders aan die zich om hem verzamelden in het ‘primitieve’ Bretagne. Met een van hen, Charles Laval, trok hij op avontuur naar de Cariben, waar ze korte tijd werkten aan het Panamakanaal en zich toen wegens geldgebrek terugtrokken op op Martinique, waar ze gezamenlijk een nieuwe stijl en manier van werken ontwikkelden die gebaseerd was op de symbolische werking van kleur. Eenmaal terug in Bretagne werden ze beiden verliefd op de zus van Emile Bernard, wat het einde van hun vriendschap betekende.
15+16/11
Zadkine aan Zee (Beelden aan Zee 6/10-3/3)
De Wit-Russische beeldhouwer Osip Zadkine trok rond 1910 naar Parijs, waar hij al snel deel uitmaakte van de avant-garde op Montparnasse. In de loop der jaren kreeg hij sterke banden met Nederland, zodat hij na de Tweede Wereldoorlog werd gevraagd om een monument te maken voor het bombardement op Rotterdam. Deze ‘Jan Gat’ is nog altijd het icoon van de moderne beeldhouwkunst in Nederland, hoewel er her en der in Nederland beelden van Zadkine te bewonderen zijn.
22+23/11
De Tachtigjarige Oorlog in beeld (Rijksmuseum 12/10-20/1)
Dit jaar is het 450 jaar geleden dat de Tachtigjarige Oorlog begon. Iedereen weet van deze jarenlange opstand van de Nederlanden onder leiding van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. Deze onafhankelijkheidsoorlog werd in de negentiende eeuw gevierd als de grondvesting van de Nederlandse natie, geboren uit verzet tegen de buitenlandse, katholieke, feodale overheerser.
De legenden die rond deze oorlog werden opgediept en aangedikt, soms zelfs verzonnen, dienden om de Nederlanders een gemeenschappelijke geschiedenis te geven. Dankzij prenten, schoolplaten, liedjes en ‘historische schildergalerijen’ als die van Jacob de Vos en Arti et Amicitiae wist elke Nederlander wie Magdalena Moons, Adriaen van Bergen, Wigbolt Ripperda, Pieter van der Werff en Cornelis Joppenszoon waren. Maar weet u (nog) wie Trijn Rembrands (Alkmaar), Jan Coppestock (Den Briel), Jan Haring (Medemblik), Herman de Ruiter (Loevestein), Margaretha Coppier (Antwerpen), Trijn van Leemput (Utrecht), Johan van den Kornput (Steenwijk) en Adriaan van Bergen (Breda) waren? Vandaag komt u het allemaal te weten.
29+30/11
Strijdbare monniken: de fabelachtige Orde der Tempeliers
Tijdens de Tweede Kruistocht werd ter bescherming van het Heilig Graf in Jeruzalem een ridderorde gesticht die als taak had de pelgrims naar het Heilig Graf te beschermen, de Orde van de Tempel. Het waren merendeels Franse edelen die een religieuze gelofte af moesten leggen en een monnikenleven leidden, met als verschil dat ze vlees mochten eten om de gewapende strijd aan te kunnen gaan. Na de uiteindelijke verdrijving uit het Heilige Land vestigden ze zich over heel West-Europa, waar ze vooral agrarische bedrijven runden. Vanwege hun robuuste reputatie gaven veel mensen hun geld en kostbaarheden bij hen in bewaring en zo ontstond de eerste bank. Omdat de Franse koning zijn torenhoge leningen niet wilde terugbetalen, werden de Tempeliers in de ban gedaan en verketterd en zo ontstonden de vele legenden en mysteries rond de ‘strijders van Christus’. Vele burchten en andere resten in Europa en het Midden-Oosten getuigen nog van hun vroegere macht en grootsheid.
6+7/12
De dageraad van Praag: van Symbolisme tot Kubisme (Comenius Museum, Naarden)
In 1918 werd Tsjechoslowakije na precies drie eeuwen Habsburgse overheersing weer onafhankelijk. Cultureel waren de Tsjechen al in de 19e eeuw begonnen zich los te maken van Wenen door een eigen moderne kunst te ontwikkelen, geïnspireerd op Parijs. Uit de typisch Boheemse Art Nouveau en het karakteristiek macabere Tsjechisch Symbolisme ontstond rond 1910 een Praags kubisme in de schilderkunst, maar ook het enige kubisme in de architectuur, vergelijkbaar met de Amsterdamse School.
13+14/12
De schemering van Wenen: Gustav Klimt, Egon Schiele, Otto Wagner (Museum Leopold, Wenen)
In het laatste oorlogsjaar 1918 stierven in Wenen de oude kunstenaars Gustav Klimt en Kolo Moser, de jonge schilder Egon Schiele en de stadsarchitect Otto Wagner, die samen het gezicht van de Oostenrijkse Jugendstil grotendeels hadden bepaald.
donderdagavond in Huis van de Wijk Lydia (Tuinkamer), Roelof Hartplein 2a, van 20.00 tot 22.00,
vrijdagmorgen in MFC de Binnenhof (Theaterzaal), A.J. Ernststraat 112, van 9.30 tot 11.30, en
vrijdagmiddag in het Plein van Siena, Rijnstraat 109, van 12.15 tot 14.15
Voor een cursus van tien lessen betaalt u € 120,- tevoren over te maken op girorekening NL67 INGB 0003951370, ten name van M. Didier Amsterdam, onder vermelding van de gekozen locatie.
Het is altijd mogelijk om een les op een van de andere locaties te volgen als u verhinderd bent, zonder opgave.
Een halve cursus volgen kan ook: voor 5 lessen naar keuze betaalt u 70 euro.
Losse lessen in de cursus kunnen voor 16 euro bijgewoond worden.
U kunt zich inschrijven voor de cursus door een mail te sturen per contactformulier
